Hỏi về định dạng file xuất bài hát

[Phạm Hữu Đông]

Chào nhạc sĩ!
Việc là em có làm ra được vài bài hát và muốn đăng lên mạng xã hội nhưng không biết là em nên xuất ra file mp3 hay wave ạ?
Và còn cái nữa là em chưa hiểu Peak Mix Level (dB SPL) VÀ Dialogue Nomalization (dBFS). Chúng có liên quan như thế nào ạ?

 

[admin]

Tôi không phải là kỹ sư âm thanh nên tôi hiểu âm thanh theo cách của tôi như sau.

Độ to nhỏ của âm thanh thực tế, âm thanh nghe được bằng tai người (mức âm lượng) được đo bằng dB.

- dBSPL = âm lượng đo trong kỹ thuật âm thanh analog, đo theo mức áp suất sóng âm thanh thực tế = dBSPL = Sound Pressure Level. Nói đơn giản là mức âm lượng thực tế đối với tai nghe của người.

- dBFS = âm lượng đo trong kỹ thuật âm thanh digital = dB relative to Full Scale. Mức âm lượng đo bằng kỹ thuật số.

Vì làm âm thanh digital nên ta chỉ quan tâm đến mức âm lượng dBFS. Theo quan điểm của Đắc Tâm, âm lượng hoàn chỉnh nên được giữ dưới mức -4dBFS để tín hiệu âm thanh không bị cắt đầu (clipped) vì quá to.

Đo mức âm lượng bằng tiện ích Spectrum Analysis trong Sound Forge Pro 10

- Chuẩn âm thanh wave của audio CD là Stereo 44.1kHz 16bit
- Chuẩn âm thanh wave của video clip là Stereo 48kHz 16/24bit

Vì tốc độ truyền dẫn trên internet không cao và nhanh nên âm thanh digital phát tán lên internet phải được nén với kích cở nhỏ để tiện cho việc phổ biến (upload) và nhận nghe (download). Và phổ biến hiện nay là kỹ thuật nén mp3. Nên biết chất lượng âm thanh bị nén sẽ không thể nào tinh tế và trung thực như âm thanh gốc chuẩn wave và khi đã bị nén rồi thì không thể khôi phục lại được chất lượng âm thanh wave gốc.

Em nên đọc bài viết này: Âm Thanh Hi-Res và Âm thanh nén mp3

Nếu muốn bản âm thanh nghe rõ trên smartphones và trên internet thì chỉ nên nâng âm lượng cho to hơn = như khi ta vặn núm volume bộ tăng âm to hơn. Chớ bao giờ dùng tiện ích Normalizer hoặc plugin Maximizer/Limiter/Brickwall vì sẽ làm vỡ và méo âm thanh. Nên biết trong kỹ thuật âm thanh digital, tăng bản âm thanh thêm +6dB dBFS, tức là nâng âm lượng lên gấp đôi.

 

[Phạm Hữu Đông]

Em hiểu rồi ạ. Tại mỗi lần em giảm dBFS thì âm lượng file nhạc lại to hơn, nhưng khi thay đổi dBSPL thì không có khác biệt.
Khi em xuất bài hát mà không dùng plugin maximizer thì bài hát của em nghe rất nhỏ trên smart phone và trên internet? Có cách nào để âm lượng tổng to hơn mà không bị méo tiếng không ạ?

 

[admin]

Em nói gì mà ngược ngạo vậy? Giảm dBFS làm âm lượng lại tăng lên? Giảm dBFS thì âm lượng cũng giảm xuống theo.

Smartphone có loa rất nhỏ nên kém chất lượng tần số âm thanh. Và đó là vấn đề âm thanh to ồn, nhòa nhẹt thời âm thanh internet-digital. Nếu em chạy theo khuynh hướng âm lượng to ồn để bản âm thanh của em nghe được trên smartphones thì em làm thui chột năng lực và tai nghe trong kỹ thuật cân chỉnh âm thanh trong sáng và tinh tế của em: cố cân chỉnh cho thật tốt, cho thật rõ nét trong sáng để rồi sau đó phá nát sự tinh tế của âm thanh bằng tiện ích Limiter/Maximizer/Brickwall.

Hãy hiểu là tôi hướng dẫn kỹ thuật cân chỉnh âm thanh là để tạo ra các bản âm thanh để nghe qua 2 loa với dàn máy hát chỉnh chu, có chất lượng tốt (như dàn cân chỉnh âm thanh vi tính của tôi) chứ không phải là để nghe trên dàn máy hát không có chất lượng (laptops, smartphones). Khi đã chỉnh âm thanh trong sáng, tinh tế rồi thì nếu muốn âm thanh to hơn thì chỉ nên tăng âm lượng cho to hơn mà thôi (+3dB hoặc +6dB trên bản audio wave). Hành động này như hành động vặn tăng nút âm lượng trên máy tăng âm nếu muốn nghe âm thanh qua loa to hơn, nhưng nếu quá to thì sẽ làm hỏng loa (âm thanh ồn rè).

Tôi chỉ có lời khuyên như trên. Sử dụng các plugins nâng âm thanh to hơn là tùy em thôi.

 

[Phạm Hữu Đông]

Dạ em ghi nhầm. Giảm dBFS thì âm lượng giảm theo ạ.
Khi em tăng âm lượng lên +3 db ở main out thì có đèn báo clip. Nếu âm thanh không bị rè thì vẫn "đạt chuẩn" phải không ạ? Tại sao cứ mỗi lần vượt quá 0 db thì lại có đèn báo vậy ạ?

 

[admin]

Khi âm lượng vượt ngưỡng 0dBFS, sẽ có đèn báo overload (quá tải) nhằm lưu ý người cân chỉnh âm thanh là âm thanh có thể bị vỡ. Nếu mức âm lượng vượt ngưỡng 0dBFS mà âm thanh không bị vỡ thì vẫn đạt. Tuy nhiên, người nghe nhạc giải trí phổ thông không có khả năng nghe âm thanh như thế nào là âm thanh vỡ bể nên xảy ra cuộc chiến âm lượng trong âm thanh digital. Các nhà sản xuất âm thanh đua nhau tìm cách nâng âm lượng âm thanh digital ngày càng to. Ngay cả em cũng bị vướng vào sự hấp dẫn của âm lượng khi muốn giới thiệu các bản âm thanh của em trên internet.

Tôi có lời khuyên: em nên hiểu là em làm nhạc và làm âm thanh cho chính em nghe vì em là người biết nhạc và hiểu âm thanh như thế nào là tử tế, trong sáng và tinh tế hơn người bình thường. Thế thì tại sao em lại làm nhạc và âm thanh theo sở thích của những người có trình độ thấp hơn em? Khi em hài lòng với chất lượng và mức âm lượng mà em đã cân chỉnh trên dàn âm thanh vi tính của em thì đó là âm thanh đạt theo "chuẩn của em" và em phải biết là khi em tăng âm lượng bản âm thanh này lên +3dB hoặc +6dB hoặc hơn nữa thì âm thanh này vẫn không bị vỡ cho dù bị cắt đầu (clipped) trừ phi tới mức quá to khiến loa của em bị rè rồi nén mp3 theo chuẩn tốt nhất: stereo 44.1kHz 16bit 320kbps. Chỉ nâng âm lượng thôi mà không Normalize hoặc sử dụng plugin Limiter/Maximizer/Brickwall. Em nên lưu lại bản âm thanh gốc wave 44.1kHz 16bit khi chưa nâng âm lượng để sau này đánh giá năng lực làm nhạc và cân chỉnh âm thanh của em qua thời gian.

Em hãy tải về bản âm thanh này của Alan Parsons Paseo De Gracia (chuẩn wave stero 44.1kHz 16bit) rồi tăng +6dBFS, rồi tăng tiếp +3dBFS, em sẽ hiểu điều tôi vừa hướng dẫn trên: nếu âm thanh đã được cân chỉnh đầy đặn, rõ nét, trong sáng và tinh tế thì vẫn giữ được độ trong sáng và tinh tế khi âm lượng được nâng to hơn.

Tôi vững tin âm nhạc tử tế và âm thanh trong sáng tinh tế có không gian 3D luôn là chuẩn mực nghệ thuật. Đừng đu theo hoặc ăn bám theo nhạc giải trí thương mãi vô cảm và âm thanh vi tính điện tử to ồn nhảm nhí.

 

[Phạm Hữu Đông]

Dạ cảm ơn chú!
Thưa chú con muốn giỏi hơn trong lĩnh vực âm nhạc thì con có nên tìm cho mình một người thầy để học tập hay tự học sẽ tốt hơn. Hiện tại con đang học sư phạm âm nhạc nên không có thời gian đi làm nên kinh tế cũng hạn hẹp. Chú cho con lời khuyên với ạ?

 

[admin]

Có thầy vẫn hay hơn tự học. Để tự học tốt trong âm nhạc:

- em phải có năng khiếu âm nhạc, có cảm thụ âm nhạc
- em phải giỏi tiếng Anh để tham khảo tài liệu nước ngoài
- em cần có năng lực tư duy cao. Học 1 suy ra 10
- phải thực hành nhiều

Ranh giới giữa nhạc giải trí thị trường thương mãi với nhạc nghệ thuật để thưởng thức rất mỏng manh và ngay cả bản thân người chơi và làm nhạc cũng khó nhận thức đúng đắn được. Cho nên biết thế nào là thầy giỏi và tử tế với nghệ thuật không phải đơn giản. Thường là tìm thầy theo cảm nhận cá nhân.

 

[PNguyên]

Chú ơi, cho con hỏi, xử lý âm thanh lên các nền tảng khác nhau, hiện nay các nền tảng như: Youtube, spotify, tiktok, facebook, các trang web nghe nhạc khác...., âm thanh tải lên những nên tảng đó xử lý lại chất lượng,mỗi nền tảng nó lại có những các xử lý khác nhau phải không ạ? Chất lượng khi tải nhạc lên trên các nền tảng đó cũng ảnh hưởng âm thanh, vậy có thông số nào hoặc cách nào để tuỳ chỉnh trên mỗi nền tảng để chất lượng âm thanh tốt nhất ko ạ

 

[admin]

Theo tôi hiểu thì chuẩn âm thanh trên internet được các nền tảng qui định và ta nên upload âm thanh theo chuẩn qui định cao nhất này. Còn sau đó các nền tảng này nén âm thanh được người dùng upload theo chuẩn nào thì thuộc chính sách phát tán âm thanh của nền tảng đó. Để kiểm tra, em có thể upload tập tin âm thanh theo chuẩn cao nhất mà nền tảng qui định, sau đó download lại tập tin âm thanh này từ nền tảng đó xem sao.